Odpowiedzialność karna za pogryzienie przez psa: Kiedy właściciel odpowiada?

Niedawna tragiczna informacja z Lubuskiego o mężczyźnie śmiertelnie pogryzionym przez psy ponownie stawia problem odpowiedzialności karnej właścicieli zwierząt. Dla mieszkańców Lublina i całego regionu lubelskiego kluczowe jest zrozumienie, kiedy zaniedbanie może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.

 

Pogryzienie przez psa – podstawy prawne: Od wykroczenia do przestępstwa

Odpowiedzialność karna właściciela za zachowanie jego zwierzęcia opiera się na dwóch głównych filarach. Kluczowe jest rozróżnienie, czy doszło do zwykłego niezachowania ostrożności (wykroczenie), czy też do nieumyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowiu lub śmierci (przestępstwo).

 

Od wykroczenia do przestępstwa – stopnie odpowiedzialności

Odpowiedzialność karna za pogryzienie człowieka przez psa zależy przede wszystkim od kwalifikacji prawnej czynu, która wynika z rozmiaru obrażeń poszkodowanego.

1. Wykroczenie (Art. 77 k.w.): Najczęściej ma zastosowanie, gdy właściciel nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia (np. pies biega bez smyczy, kagańca, lub jest niewłaściwie zabezpieczony na posesji). Grozi za to kara grzywny do 1000 zł albo kara nagany. To wykroczenie ma zastosowanie, gdy pies nie jest odpowiednio zabezpieczony (np. brak kagańca w miejscu publicznym, ucieknie z posesji). Stwarzanie niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia człowieka oceniamy nie ze względu na gatunek zwierzęcia, ale na jego indywidualne cechy.
2. Przestępstwo nieumyślne (Art. 157 § 3 k.k.): Jeżeli pogryzienie spowoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia na czas nie dłuższy niż 7 dni (lekki uszczerbek na zdrowiu), właściciel może odpowiadać za nieumyślne spowodowanie tego uszczerbku. Kara to grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do roku.
   • Kluczowe zaniechanie: Odpowiedzialność w tym przypadku ma często charakter odpowiedzialności za zaniechanie, czyli naruszenie ciążącego na właścicielu obowiązku opieki nad zwierzęciem.
3. Ciężkie przestępstwa (Art. 156 i 157 § 1 k.k.): Jeżeli w wyniku pogryzienia dojdzie do ciężkiego (Art. 156 k.k.) lub średniego (Art. 157 § 1 k.k.) uszczerbku na zdrowiu, odpowiedzialność jest znacznie surowsza, a kara może sięgać nawet 20 lat pozbawienia wolności.  Gdy skutkiem jest śmierć – nie krótszy niż lat 5 albo kary dożywotniego pozbawienia wolności.

 

Zagryzienie człowieka: Kwalifikacja prawna z art. 155 k.k.

Gdy skutkiem zaniechania właściciela jest śmierć człowieka (jak w tragicznym przypadku z Lubuskiego), w grę może wchodzić przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci z art. 155 Kodeksu karnego. Należy pamiętać, iż „ocena” ta opiera się jedynie o doniesienia medialne i może nie uwzględniać wszystkich okoliczności sprawy.

Przepis ten mówi, że kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W kontekście właściciela zwierzęcia, przestępstwo to polega na zaniedbaniu obowiązków nadzoru nad psem (lub psami), co doprowadziło do ataku skutkującego śmiercią.

Poglądy Sądu Najwyższego: Działanie przez zaniechanie

Praktyka sądowa wielokrotnie potwierdza, że przestępstwa skutkowe (jak uszczerbek na zdrowiu czy nieumyślne spowodowanie śmierci) mogą być popełnione przez zaniechanie.

• Wyrok Sądu Najwyższego z 18 lutego 2000 r., sygn. III KKN 280/99: SN wyraźnie stwierdził, że użyte w art. 157 § 3 k.k. sformułowanie „działa” należy odczytywać jako obejmujące zarówno działanie, jak i zaniechanie. Oznacza to, że właściciel, na którym ciąży prawny, szczególny obowiązek zapobieżenia skutkowi (np. nie dopuszczenia do ataku psa), ponosi odpowiedzialność karną, jeśli przez zaniechanie tego obowiązku doprowadzi do uszczerbku na zdrowiu (np. poprzez pogryzienie przez psa).
• Wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie (sygn. akt II K 112/14): Chociaż ten wyrok dotyczył konkretnej, niegroźnej sytuacji ugryzienia (lekkiego uszczerbku). W uzasadnieniu Sąd podkreślił, że ocena winy dotyczy lekkomyślności właściciela. Sąd analizował stan ogrodzenia oraz to, czy właściciel podjął wystarczające środki, by uniemożliwić psu opuszczenie posesji. Potwierdza to, że fundamentem odpowiedzialności jest wina w nadzorze.

Ważne dla właścicieli zwierząt w Lublinie

W miastach, w tym w Lublinie, wymogi co do trzymania zwierząt są często bardziej restrykcyjne. Lepsze zabezpieczenie posesji i stosowanie smyczy oraz kagańców w przestrzeni publicznej to nie tylko obowiązek, ale często również droga do uniknięcia odpowiedzialności karnej. Sąd ocenia każdą sytuację indywidualnie, biorąc pod uwagę charakter psa, a przede wszystkim stopień Twojego zawinienia w zaniedbaniu ostrożności.

 

Szukasz pomocy prawnej w sprawie pogryzienia przez psa?

Jeśli potrzebujesz indywidualnej porady prawnej lub reprezentacji w sądzie, skontaktuj się z naszą kancelarią.

Zadzwoń lub napisz

Adwokat Paweł Olszak